COVID-19: Liječenje bolesnika sa shizofrenijom i drugim psihotičnim poremećajima
31.03.2020.
U jeku COVID-19 pandemije postavilo se pitanje jesu li psihijatrijski bolesnici, posebice oni oboljeli od shizofrenije te drugih psihotičnih poremećaja, podložniji infekciji SARS-CoV-2.
No, u ovom trenutku nema dovoljno podataka, posebice onih temeljenih na znanstvenim dokazima, koji bi mogli odgovoriti na ovo pitanje. Isto je posrijedi i kada se u razmatranje uzme tijek bolesti, kao i sama psihofarmakoterapija (primarno antipsihotici, no i svi drugi psihofarmaci, odnosno stabilizatori raspoloženja, antidepresivi, anksiolitici, hipnotici te prokognitivni lijekovi).
U slučaju postojanja infekcije s izraženom kliničkom slikom te potrebitog liječenja najčešće korištenim lijekovima (lopinavir/ritonavir, klorokin/hidroklorokin te antibioticima) na stranicama HLZ-a su dostupna dosadašnja saznanja o njihovom potencijalnom međudjelovanju s psihofarmacima.
Valja istaknuti kako je u agitiranih i uznemirenih bolesnika (bilo da boluju do shizofrenije ili nekog drugog psihotičnog poremećaja ili pak u delirantnih kliničkih slika inače ne-psihotičnih bolesnika) preporučljivo koristiti haloperidol, pri čemu je dostupan i u parenteralnoj formulaciji.
S druge strane, benzodiazepini nisu preporučljivi u istoj mjeri zbog djelovanja na centar za disanje, posebice ukoliko se uzme u obzir djelovanje COVID-19 na respiratorni sustav.
Sažete preporuke
1) Potencijalni rizični čimbenici za COVID-19 infekciju u oboljelih od shizofrenije i drugih psihotičnih poremećaja:
- Stariji od 60 godina
- Bolesnici koji češće posjećuju zdravstvene ustanove
- Putovanja ili masovna okupljanja
- Pušenje
- Bolesnici s komorbiditetom bolesti pluća, šećernom bolesti, kroničnom bubrežnom ili jetrenom bolesti, endokrinološkim i metaboličkim poremećajima, malignim bolestima te drugim bolestima koje dodatno imunokompromitiraju bolesnika
- Pothranjeni bolesnici
- Bolesnici na imunosupresivnoj/imunomodulatornoj terapiji
2) Postupci vezani uz dijagnostiku i terapiju:
- Prema za sada dostupnim podacima, rizik infekcije ne bi trebao biti povišen tijekom upotrebe psihofarmaka (svih skupina)
- Preporuča se nastavak dosadašnje psihofarmakoterapije ukoliko je bolest u remisiji
- U slučaju pogoršanja simptoma bolesti odnosno sumnje na relaps potrebno je kontaktirati nadležnog liječnika i/ili javiti se u hitnu psihijatrijsku službu
- Preporuča se odgađanje elektivnih kirurških zahvata i elektivne invazivne obrade
3) Postupci u slučaju postojanja simptoma respiratorne bolesti (kašalj, kihanje, grlobolja, povišena tjelesna temperatura, kratak dah):
- Ostanite kod kuće (ne idite na posao, u školu, druge kolektive, veća obiteljska okupljanja i javna mjesta)
- Ukoliko postoji sumnja na infekciju s COVID-19, ili se ista ne može sa sigurnošću isključiti, potrebno je konzultirati nadležnu epidemiološku službu i postupati prema njihovim uputama - Javite se telefonom (ili e-porukom) izabranom liječniku vezano uz mogućnost i organizaciju pregleda u hitnoj službi ili ambulanti. Izbjegavajte odlazak u zdravstvenu ustanovu ukoliko vam to nije savjetovao liječnik telefonom
- U slučaju hitnosti nazovite 112 ili 113 (novi pozivni centar za sva pitanja vezana uz koronavirus)