Najčešće komplikacije bile su usko povezane s COVID-19 pneumonijom i posljedičnom respiracijskom insuficijencijom, akutnom tromboembolijom, a najmanje težih komplikacija uzrokovano je egzacerbacijom opstruktivnih plućnih bolesti koje obuhvaćaju KOPB i pacijente s egzacerbacijom astme bez pridružene pneumonije i ostalih komorbiditeta.

Ispitanici i postupci

Ova klinička studija obuhvatila je 35 pacijenata (19 muških i 16 žena) s COVID- 19 koji su od 15. veljače do 15. kolovoza 2022. godine pregledani i obrađeni u Objedinjenom hitnom bolničkom prijemu KBC-a Zagreb. U njih je na temelju anamnestičkih podataka o dispneji, intoleranciji napora te suhom, nadražajnom kašlju s ili bez otprije poznate astme i kliničkim, auskultacijskim nalazom bronhospazma uz produljen ekspirij uz uredan ili promijenjen radiološki nalaz toraksa s ili bez znakova pneumonije, verificirana egzacerbacija astme.

Evaluirani su klinički nalaz bronhospazma, acidobazni status i plinska analiza arterijske krvi, pozitivan brzi antigen test ili PCR na SARS-CoV-2, eozinofilija u perifernoj krvi, radiološki nalaz COVID pneumonije s bilateralnim ili unilateralnim infiltratima i/ili s hiperinflacijom plućnog parenhima kao indirektnog znaka koji upućuje na plućnu opstrukciju.

Od 35 pacijenata 18 ih je bilo pregledano u OHBP-u i uz ordiniranu terapiju inhalacijom salbutamola i ipratropija, parenteralnog kortikosteroida i na temelju zadovoljavajućih nalaza plinske analize arterijske krvi, otpušteni su na kućnu njegu. Hospitalizirano je 17 pacijenata zbog respiracijske insuficijencije, oksigenoterapije, parenteralne kortikosteroidne terapije i inhalacija te ostale simptomatske i suportivne tetapije.

Rezultati

U 18 bolesnika hospitaliziranih sa slikom egzacerbacije astme svi su imali akutni bronhospazam, a 14 ih je bilo u respiracijskoj insuficijenciji (12 u parcijalnoj, a dva u globalnoj respiracijskoj insuficijenciji). Petorica su imala eozinofiliju u perifernoj krvi, četvero promijenjen radiološki nalaz (2 pneumonije i 2 hiperinflaciju plućnog parenhima). Od ukupnog broja 12 ih je bilo prije hospitalizacije na kroničnoj terapiji koja obuhvaća inhalacijske kortikosteroide s ili bez dugodjelujućih bronhodilatatora, te antileukotrijenima (montelukast), a troje s povremenom inhalacijom kratkodjelujućih bronhodilatatora. Tri su bolesnika imala nekontroliranu astmu i nisu bila na redovitim pulmološkim pregledima. Na Odjelu su liječeni inhalacijama salbutamola i ipratropija, parenteralnim kortikosteroidima i oksigenoterapijom. U 14 se bolesnika stanje klinički poboljšalo nakon 5 do 8 dana, a u trojice je bio prolongiran tijek bolesti do 14 dana. Bolesnici su bili na oksigenoterapiji putem binazalnog katetera ili maske s ili bez spremnika. U dvojice se stanje pogoršalo zbog pneumonije te su premješteni u Jedinicu intenzivnog liječenja (dalje JIL) radi potpore high-flow uređajem, neinvazivnom ventilacijom (NIV) ili invazivnom mehaničkom ventilacijom respiratorom.

Zaključak

Egzacerbacija astme u SARS-CoV-2 pozitivnih bolesnika u kojih nije bila verificirana pridružena COVID pneumonija nije se pokazala kao rizičan čimbenik za lošiji ishod i tijek razvoja bolesti. Pacijenti s COVID pneumonijom imali su lošiju prognozu i češće završavali u JIL-u na visokim protocima kisika. Tretiranje egzacerbacije astme u bolesnika s COVID-19 predstavlja izazov za sve liječnike uključene u brigu za njih i njihovo liječenje, uz multidisciplinaran pristup specijalista internista i pulmologa, specijalista hitne medicine i anesteziologa. Astma je kronična upalna respiratorna bolest koja može u akutnoj egzacerbaciji ugroziti život, ali prvenstveno u osoba s drugim pridruženim bolestima, a u COVID-19 s COVID pneumonijom. Uz pravovremenu reakciju i terapiju možemo spasiti mnoge živote i umanjiti brojne moguće komplikacije.

Saša Srića, Ivan Martinez