mr. Vera Klarić, dr.med., specijalist psihijatar
30.10.2014.
U akutnom stresu vrijednosti sistoličkog tlaka nakon razgovora bile su značajno niže. Kod bolesnika s kroničnim stresom vrijednosti krvnog tlaka su bile više i manje su padale ili uopće nisu padale nakon razgovora.
Stres je fizička i psihička reakcija organizma na svaki potencijalno štetan faktor. Ukoliko akutni stres traje duže vrijeme, dolazi do kroničnog stresa sa simptomoma, npr. glavobolja, bolovi i ukočenost u vratu ili leđima, povišen krvni tlak.
Razmotriti utjecaj akutnog i kroničnog stresora na povišeni krvni tlak te utjecaj razgovora i psihoterapijskog supporta na krvni tlak.
Obrađeno je 80 bolesnika, 40 s akutnim stresom, 40 s kroničnim kod kojih je stresor trajao jednu godinu i više. Na početku razgovora u psihijatrijskoj ambulanti svakom je bolesniku izmjeren krvni tlak (1. mjerenje). Razgovor je trajao 45-60 minuta. Nakon obavljenog razgovora svakom bolesniku je ponovno izmjeren krvni tlak (2. mjerenje). Kao mjerni instrument za tlak korišten je živin tlakomjer. U obzir su uzeti bolesnici koji su imali akutni ili kronični stres.
Bolesnici s akutnim stresom nisu znali da imaju povišen krvni tlak, nisu ga mjerili, nisu uzimali terapiju (ni psihijatrijsku ni antihipertenzivnu). Dio bolesnika u drugoj grupi (s kroničnim stresom) znali su da imaju povišen krvni tlak i uzimali su terapiju, dok drugi dio bolesnika nije znao da ima povišen krvni tlak i nije uzimao terapiju za tlak.
Prema MKB-10 u grupi bolesnika s akutnim stresom najčešća je dijagnoza F43.0 (akutna reakcija na stres), 82,5%.
U grupi bolesnika s kroničnim stresom najčešća dijagnoza je F32 (depresivni poremećaj), 40% bolesnika. 14 ispitanika (35%) s kroničnim stresom uzimali su antihipertenzivnu terapiju.
Ispitanici s akutnim stresom nisu uzimali lijekove za tlak jer nisu ni znali da imaju povišeni krvni tlak.
Nakon razgovora sistolički tlak u akutnom stresu padao je u prosjeku za 25 mmHg ili 15,7%. Kod kroničnog stresa sistolički tlak padao je za 4 mmHg ili 2%. Slično je bilo s dijastoličkim tlakom, srednjim arterijskim tlakom i tlakom pulsa.
Akutni stres ne bi smio prouzročiti kronične promjene, ali stalna izloženost dovodi do morfoloških promjena preko specifičnih neurohumoralnih mehanizama.
Kod bolesnika s kroničnim stresom vrijednosti krvnog tlaka su bile više i manje su padale ili uopće nisu padale nakon razgovora. Tlak pulsa kod bolesnika s kroničnim stresom jednak je u oba mjerenja, što jasno ide u prilog morfološkim promjenama kroničnog stresa.
U akutnom stresu vrijednosti sistoličkog tlaka nakon razgovora bile su značajno niže, tj. nakon 2. mjerenja padale su za 15.7% u odnosu na 1. mjerenje.
Razgovorom se čovjeku pomaže da se adekvatnije nosi s teškim situacijama, da se osjeća bolje, smirenije i zadovoljnije, da se jačaju zdrave snage njegove ličnosti uz olakšavanje njegove intrapsihičke patnje.
Simpatički živčani sustav privremeno može povisiti krvni tlak ako se organizam nalazi u stresu.
Što je stres kraće trajao, bolesnik je imao bolji pad tlaka nakon razgovora, što potvrđuje pretpostavku da bi rano otkrivanje stresa i njegovo eliminiranje sačuvalo pacijenta od nastanka definitivnih promjena.
1.Horowitz M. Stress response syndromes. 2 nd edition. New York: Jason Aronson; 1978.
2. Andrew Steptoe. Psychophysiological Stress Reactivity and Hypertension, Hypertension.2008;52:220-21
3.Narkiewics K. et al. Gender-selective interaction between aging, blood pressure, and sympathetic nerve activity. Hypertension 2005;45:522-5
4.Mancia G. et al. Angiotensin-sympathetic system interactions in cardiovascular and metabolic disease. J. Hypertens. Suppl.2006; 24: S51-S56
5.Grassi G. Sympathetic overdrive as an independent predictor of left ventricular hypertrophy: prospective evidence. J. Hypertens. 2006; 24: 815-7
6. Esler M. D. Mental stress, panic disorder and the heart. Stress Med. 1998; 14: 237-43.
